ԱԿՈւՏԱԳԱՎԱ, Թավուտում. Կամ ավազակային հարձակում

Ասում ենք Ակուտագավա եւ հասկանում ենք ճապոնական գրականություն, իսկ Ճապոնականը միշտ էլ առանձնանում է: Այդ շարքից առանձնացավ նաեւ վերրոհիշյալ գրողի «Թավուտում» գրվածքը: Կարդացի եւ փորձեցի իմ հիշողության արխիվում գտնել նման պատմություն, բարեբախտաբար, այդ ինձ չհաջողվեց: Ինչու՞ բարեբախտաբար, որովհոտեւ իսկապես ինձ հոգնեցրել են նույնանման «Ջեյն Էյր»-ները, որոնք միայն խոսում են նույն բանի՝ սիրո, կյանքի վատ գույների, մենակության, մասին:

Եվ այսպես, կարդացի եւ փորձեցի մտածել այս տեքստի շուրջ, պարզվեց, որ այն ավելի բարդ է, քան թվում է առաջին հայացքից: Ասեմ, սկզբում ինձ թվաց, թե կարդում եմ Բրազիլական սերիալի սցենար, ամեն ինչ շատ տարօրինակ էր, խճճված: Գրվածքում կարդում ես յոթ տարբեր հերոսների պատմություններ, որոնք այնքան տարբեր են, որ ընդհանուր օղակ գտնելը, հավատացեք, շատ դժվար էր:

Վերջապես հասա այն հերոսի պատմությանն, ում անվանում էին  Տաձյոմարա եւ ով քաղաքում հայտնի էր որպես առաջին ավազակ: Նա պատմեց, պատմեց, պատմեց, ու այդ ժամանակ իմ մտքում միայն  մեղադրում էի նրան, հանկարծ  արտասանեց այս տողերը՝ «Ձեզ սարսափելի է թվում: Դատարկ բան. տղամարդուն սպանելը հասարակ գործ է: Երբ ցանկանում են կնոջը տիրել, տղամարդուն միշտ սպանում են: Միայն թե ես սպանում եմ սրով, որ գոտուս տակ է, իսկ ահա դուք` ոչ մեկդ, չեք ապավինում սրին, սպանում եք իշխանությամբ, փողով, իսկ երբեմն էլ` շողոքորթ բառերով: Ճիշտ է, այդ դեպքում արյուն չի թափվում, տղամարդը մնում է կենդանի, բայց համենայնդեպս, դուք նրան սպանում եք: Եթե միայն մտածեք, ում մեղքն է ավելի ծանր` ձերը, թե իմը, ով գիտե»:  Ահա այս նախադասությունը փոխեց իմ ամբողջ ներաշխարհը: Երբ մադուն սպանում ես մեկ վարկյանում, նա իր հոգում, մտքում, զգում է միայն այդ  տենչանքը, սերը, կյանքի, օրվա, ժամի, րոպեի, վարկյանի հանդեպ, տեսնում է միայն իր մարմնից թափվող կարմիրը, որը տեսնում է վերջին անգամ: Այդ պահին նա նույիսկ իր ցավն է սիրում, թշնամուն ներում եւ այդ ամենը կատարվում է ընդհամնեը մեկ վայրկայնի ընթացքում: Իսկ այն ժամանակ, երբ մարդուն նստեցնում են մեղադրյալի աթոռին, փնովում, խոսում թքում մարդու ինքասիրության վրա: Գլխիդ են թափում այն, ինչ արել ես անիծյալ կյանքի ընթացքում: Տանջում, տանջում այնքան մինչեւ ինքդ ես ցանկանում տեսնել քո իսկ արյունը, քո ցավը: Միգուցե տառապանքը տեւում է մեկ ժամ կամ մի քանի րոպե, բայց այն քեզ դարեր է թվում: Դե ինչ, որն է լավ սպանե՞լ արյունով, թե՞ առանց արյունի:

Խեղճ Տաձյամորո, միայն անունն էր դուրս եկել՝ ավազակ: Իրական ավազակը կինն էր, ով քողարկվել էր զոհի դիմակի տակ եւ իր խոստովաությամբ ցանկանում էր ապացուցել իր անմեղությունը: Ինչ անմեղություն, ինչ բան, եթե նա անմեղ է, ուրեմն մեղավորներն ինչ՞ ասեն: Միայն Տաձյոմարայի անունն էր դուրս եկել,  չեմ ցանկաում ստացվի այնպես, որ ես Տաձյամարային անմեղ եմ համարում, իհարկե ոչ, ուղղակի իրենից մեղավորն էր այդ անբարո կինը:  Ինչու՞ անբարո, ասեմ: Դեռ հերիք չէ խայտառակվել էր իր ամուսնու առաջ (տվյալ դեպքում ես այդ չեմ համարում խայտառակություն), դեռ մի հատ էլ համաձայնվում է գնալ «ավազակի» ետեւից, եւ ամենավերջում ինքն է «ավազակին» ասում սպանիր, սպանիր: Ու ասում է սպանիր իր հարազատ ամուսուն: Կինը խայտառակություն էր համարում ոչ իր կամքով կատարվածը, այն ինչ ամենամեծ խայտառակությունը իր կամքով սպանելն էր ամուսնուն: Սա էլ այսպես: Ահա եւ գալիս է ամուսնու ուրվականը: Ամուսին, ով տեսել էր կնոջն այդ անօգնական վիճակում, լսել էր թե կինը ինչպես է ընտրում ավազակին, եվ ինչպես է ստիպում սպանել իրեն:  Ուրվականը ասում է ՝ «Ես երբեք կնոջս այդպես գեղեցիկ չէի տեսել>»:  Ես հասկացա ինչու, որովհետեւ կինը հազիվ կարողացել էր գտնել ինչ որ մեկին, ով իրեն իսկապես ցանակնում էր եւ ինչու չէ՝ նաեւ սիրում: Բոլորս էլգիտենք, որ երջանկությունը գեղեցկացնում է մարդուն: Այդ գիտակցում էի նաեւ ամուսինը: Եւ ի վերջո չդիմադրելով այդ մեծ վիշտին՝ ամուսինը սպանում է ինքն իրեն, սպանում առանց մեկ վարկյան մտածելու: Մեռավ արդյոք՞ , ազատվեց այդ վշտից, նողկանքից: Կարծում եմ, որ ոչ: Չէ՞ որ, ցուցմունք տալիս խոսում էր ուրվականը: